رخ نمایی هنر ایران زمین، از موسیقی سنتی تا تعزیه
تاریخ انتشار: ۲۶ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۷۵۸۸۸۲
میراث ناملموس ثبت جهانی از جمله مواردی به حساب می‌آید که اگر چه بسیار آسیب‌پذیر است اما به عاملی مهم برای پاسداری از گوناگونی فرهنگی در مقابل جهانی‌شدن فزاینده تبدیل شده و بر همین اساس ایران با دارا بودن ۲۴ عنوان میراث ناملموس ثبت جهانی، از جمله کشورهای مورد توجه و با ظرفیت در این زمینه است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، بنا به تعریف سازمان یونسکو میراث فرهنگی به بناها و اشیا محدود نمی‌شود و بر همین اساس است که این مفهوم دربردارنده سنت‌ها و تجلیات زنده برجای مانده از نیاکان ما نیز می‌شود که نسل به نسل و سینه به سینه به ما منتقل شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سنت‌های شفاهی، هنرهای نمایشی، اعمال اجتماعی، آئین‌ها، رویدادهای جشنی، دانش و اقدامات مربوط به طبیعت و کیهان، دانش و مهارت‌های تولید صنایع سنتی و. … از جمله مواردی به حساب می‌آید که اگر چه بسیار آسیب‌پذیر است اما امروزه به عاملی مهم برای پاسداری از گوناگونی فرهنگی در مقابل جهانی‌شدن فزاینده تبدیل شده و در این مسیر درک میراث فرهنگی ناملموس در جوامع مختلف به گفت‌وگوهای میان‌فرهنگی کمک می‌کند و احترام متقابل به دیگر سبک‌های زندگی را ترویج می‌کند.
بر اساس این توضیحات و با توجه به اهمیت این موضوع، سازمان یونسکو در اقدامی شروع به ثبت میراث فرهنگی و معنوی بشر از تمامی کشورها کرد و در ادامه این مسیر، کمیسیون‌های ملی در هر کشور ایجاد شد تا میراث ناملموسی را که حائز شرایط لازم برای ثبت و پاسداری در سطح جهانی است را به سازمان معرفی کنند و زمینه‌سازی‌های لازم برای بازدید کارشناسان یونسکو را انجام دهند؛ در ایران نیز در سال ۱۳۸۸ «ردیف‌های موسیقی ایرانی» به‌عنوان نخستین میراث برجسته ناملموس ایرانیان در سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسید و تا کنون ۲۴ عنوان از میراث ناملموس ایران (که برخی از موارد آن با دیگر کشورها نیز مشترک است) به ثبت جهانی رسیده و با این تعداد، در جایگاه پنجم ثبت آثار جهانی قرار گرفته است؛ که به مرور به معرفی آن‌ها می‌پردازیم: ردیف‌های موسیقی ایرانی موسیقی ایران، با نام‌های موسیقی سنتی ایرانی، موسیقی کلاسیک ایرانی و گاهی با عنوان موسیقی دستگاهی شناخته می‌شود که این هنر طی سال‌ها سینه به سینه و از استاد به شاگرد منتقل می‌شده و آنچه که امروزه تحت عنوان موسیقی سنتی ایران در دسترس ما است، نتیجه ممارست، فداکاری و تلاش مردان و زنان بزرگی است.مناطقی مانند افغانستان، پاکستان، ترکیه، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و یونان از جمله کشورهایی هستند که متأثر از موسیقی ایران بوده‌اند و در گذر زمان آن‌ها نیز بر موسیقی ایرانی تأثیر گذاشته‌اند و بر همین اساس ردیف‌های موسیقی اصیل به‌عنوان نخستین پرونده مستقل ایران در فهرست میراث معنوی جهانی در سال ۲۰۰۹ (مهر ماه ۱۳۸۸) ثبت شده است.
پیشینه این هنر در ایران به سال‌های قبل از میلاد می‌رسد؛ مهرنگاره کشف شده از تپه چغامیش دزفول، با قدمت ۳۴۰۰ سال، دسته‌ای نوازنده را نشان می‌دهد که هر کدام مشغول نواختن سازی هستند چنگ، شیپور و تنبک سازهای نقش شده در این اثر است و بر همین اساس کشف این سنگ نگاره و آثار مشابه دیگر در این خطه گواه فعال بودن نوازندگان بسیاری در ایران کهن است.
تعزیه در لغت به معنای سوگواری و برپا داشتن یادبود برای عزیزان از دست رفته است اما آنچه پس از شنیدن نام تعزیه در ذهن ایرانیان تداعی می‌شود نمایشی مذهبی و آئینی با حضور افرادی است که آشنا به فن نمایش هستند و در ایام سوگواری‌های ماه محرم به اجرا می‌پردازند.
تعزیه معمولاً با به اجرا درآمدن پیش‌خوانی نمایش مجلس اصلی آغاز می‌شود و تاریخ پیدایش تعزیه به صورت دقیق مشخص نیست، برخی بر این باورند ریشه‌های این آئین به ایران پیش از اسلام با قدمت سه هزار ساله سوگ سیاوش پهلوان ایرانی می‌رسد و این آئین را زمینه‌ساز شکل‌گیری آن می‌دانند اما شکل رسمی تعزیه‌خوانی امروزی ایران را به زمان حکمرانی شیعه مذهبِ آل‌بویه نسبت می‌دهند این سوگواری به گونه‌ای بود که معزالدوله بویه در دهم محرم سال ۳۵۲ هجری قمری در بغداد به مردم دستور داد که برای سوگواری، بازار را تعطیل کرده نوحه بخوانند و لباس سیاه بپوشند.
از این دوره دسته‌های عزاداری و نوحه‌خوانی رایج شد و پایه‌های نمایش شبیه‌گردانی ایران گذاشته شد؛ تعزیه در دوره صفویه با حمایت حکومت شیعه صفوی بیشترین رواج خود را داشت اما عصر طلایی آن را مربوط به دوره قاجار و سلطنت ناصرالدین شاه می‌دانند؛ در سال‌های آغازین حکومت پهلوی اول اجرای تعزیه و روضه خوانی ممنوع اعلام شد و با تخریب تکیه دولت اجرای این مراسم به طور رسمی ممنوع شد اما امروزه از شمال تا جنوب ایران در شهرهایی مانند نطنز، شاهرود، اصفهان، مرکزی، قم، تهران، کرمان، خوزستان، فارس، خراسان، بوشهر و غیره به اجرای تعزیه می‌پردازند.
تعزیه در سال ۱۳۸۸ (۲۰۱۰ میلادی) در فهرست میراث فرهنگی و معنوی بشر سازمان یونسکو ثبت شد.
منبع: ایمنا
کلیدواژه: گردشگری میراث ناملموس ثبت ملی میراث ناملموس ثبت جهانی میراث ناملموس میراث ناملموس ایران میراث ناملموس کشور میراث ناملموس محرم همایش بین المللی میراث ناملموس تعزیه تعزیه و تعزیه خوانی تعزیه خوانی آیین تعزیه عاشورا تعزیه هنر تعزیه ردیف های موسیقی ایرانی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق بر همین اساس میراث ناملموس میراث فرهنگی موسیقی ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۷۵۸۸۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اصفهانی‌ها یک روز جهانی را به نام خود ثبت کردند؛ روز جهانی گز
حسین طاهری در گفتگو با تسنیم، از ثبت هفتم اردیبهشت به نام روز جهانی گز اصفهان خبر داد و گفت: با پیگیری‌های صورت گرفته به پاس بزرگداشت مالکیت فکری مردم اصفهان بر تولید گز و چند قرن تلاش مردم این دیار برای حفظ این محصول سنتی، روز هفتم اردیبهشت ماه به نام روز جهانی گز اصفهان نام‌گذاری شد.
به گزارش «زیسان»، وی افزود: همچنین در دو سال گذشته با تلاش پیشکسوتان صنعت گز و همراهی دکتر طغیانی موفق شدیم که گز، سوهان عسلی، لوز و شیرینی کرکی را در فهرست عناصر ناملموس ملی به نام اصفهان ثبت کنیم.
رئیس جمع گز و شیرینی‌های سنتی اصفهان تصریح کرد: پیش از این پولک و نبات هم به نام اصفهان ثبت شده بود و می‌توان گفت که اصفهان تنوع بی‌نظیری از انواع شیرینی‌های سنتی دارد و در این راستا تلاش کردیم تا محصولات سنتی را به عنوان عناصر هویتی شهر اصفهان به ثبت برسانیم و در قدم بعدی به دنبال توسعه این محصولات هویتی هستیم.
وی در بخش دیگری از سخنانش به معرفی قدمت گز پرداخته و گفت: گز مهم‌ترین شیرینی سنتی اصفهان است که قدمت آن به دوران صفویه بر می‌گردد و در طول ۵۰۰ سال گذشته توسط مردم اصفهان حفظ و توسعه پیدا کرده است. همچنین مدارک و مستندات بسیاری از جمله سفرنامه پولاک اتریشی و مورخان ایرانی دال بر مالکیت فکری و معنوی مردم اصفهان بر این محصول است.
طاهری اصفهان را بزرگترین تولید کننده گز در جهان دانست و گفت: در بسیاری از کشورهای جهان نام گز با اصفهان عجین شده و گز اصفهان شهرت جهانی دارد.
طاهری افزود: در سالیان اخیر شاهد رشد چشم‌گیری در شکل‌گیری واحد‌های تولید گز در اصفهان بوده‌ایم و امیدواریم که این هنر- صنعت به رشد و پویایی خود ادامه دهد.
tags # اصفهان سایر اخبار
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد